Oι φυτικές ίνες, είναι το μέρος των φυτικών τροφών που δε μπορούν να χωνευτούν πλήρως, έτσι περνούν μέσα από την πεπτική οδό άθικτες. Οι φυτικές ίνες δε βρίσκονται σε τροφές ζωικής προέλευσης όπως το κρέας ή τα γαλακτοκομικά. Τα βακτήρια που είναι παρόντα στο παχύ έντερο είναι ικανά να χωνέψουν εν μέρει τις φυτικές ίνες μέσω μιας μεθόδου που είναι γνωστή σαν ζύμωση.
Τύποι φυτικών ινών
Οι φυτικές τροφές περιέχουν ένα μείγμα διαφορετικών τύπων φυτικών ινών. Αυτές οι ίνες χωρίζονται σε διαλυτές ή αδιάλυτες, ανάλογα με τη διαλυτότητά τους στο νερό.
Αδιάλυτες ίνες
Οι αδιάλυτες ίνες συνθέτουν τα δομικά μέρη των κυτταρικών τοιχωμάτων των φυτών και έχουν τρεις κύριους τύπους: την κυτταρίνη, την ημικυτταρίνη και τη λιγνίνη. Αυτές περιέχονται στο σιτάρι και στο πίτουρο του, στο αλεύρι ολικής άλεσης, στα κραμβοειδή λαχανικά (μπρόκολο, κουνουπίδι, λάχανο, λαχανάκια Βρυξελλών), στα ξερά φασόλια, στα μπιζέλια, στις φακές, σε λαχανικά που είναι ρίζες και στο μήλο. Αυτές οι ίνες απορροφούν πολλές φορές το βάρος τους σε νερό, δημιουργώντας μια μαλακή μάζα στα κόπρανα και επισπεύδοντας το πέρασμα των απόβλητων έξω από το σώμα. Οι αδιάλυτες ίνες προωθούν τη συχνότητα των εντερικών κενώσεων και βοηθούν στην πρόληψη και θεραπεία ορισμένων μορφών δυσκοιλιότητας, αιμορροΐδων και εγκολπωματίτιδων. Αυτές οι ίνες μπορούν επίσης να μειώσουν τον κίνδυνο του καρκίνου του εντέρου αραιώνοντας πιθανές επιβλαβείς ουσίες που είναι παρούσες στο έντερο.
Διαλυτές ίνες
Οι διαλυτές ίνες χωνεύονται εύκολα και έχουν τρεις κύριους τύπους: τον φυτικό φλοιό, το φυτικό κόμμι και την πηκτίνη. Αυτές περιέχονται στα φρούτα (όπως τα μήλα, τα πορτοκάλια κι οι φράουλες) και στα λαχανικά, στο κριθάρι, στα προϊόντα της βρώμης και στα ξερά φασόλια και μπιζέλια. Τα φρούτα και τα λαχανικά όταν τρώγονται ωμά και με τη φλούδα τους, έχουν περισσότερες ίνες. Οι διαλυτές ίνες βρίσκονται μέσα στα κύτταρα των φυτών. Όταν τρώγονται, αυτές οι ίνες σχηματίζουν ένα τζελ που καθυστερεί την ταχύτητα με την οποία αδειάζει το στομάχι και την ταχύτητα με την οποία τα απλά σάκχαρα απορροφούνται από το λεπτό έντερο. Η διαδικασία αυτή βοηθάει στη ρύθμιση των επιπέδων του σακχάρου του αίματος, το οποίο είναι ιδιαίτερα υποβοηθητικό στους ανθρώπους που πάσχουν από διαβήτη και στους ανθρώπους που θέλουν να ελέγξουν το βάρος τους, είτε έχουν διαβήτη είτε όχι.
Όταν το στομάχι σου αδειάζει πιο αργά, νιώθεις πιο γεμάτος, πεινάς λιγότερο και συνεπώς καταναλώνεις λιγότερες θερμίδες. Για παράδειγμα, αν φας ένα μήλο, που είναι πλούσιο σε ίνες, θα νιώθεις πιο γεμάτος από το αν φας ένα cupcake, που δεν έχει ίνες, παρά το ότι και τα δυο έχουν περίπου το ίδιο βάρος και το κέικ περιέχει πολύ περισσότερες θερμίδες. Στην πραγματικότητα, θα χρειάζονταν τρία cupcakes για να ικανοποιήσουν την εγκεφαλική σου πείνα και να συνειδητοποιήσεις ότι χόρτασες – και μέχρι τότε θα είχες ήδη καταναλώσει 480 θερμίδες και 16.5 γραμμάρια λίπους.
Πολλές διαλυτές ίνες μπορούν επίσης να βοηθήσουν στο να χαμηλώσει η χοληστερόλη του αίματος με το να δεσμεύονται με οξέα της χολής και χοληστερόλη και με το να εξαλείφουν τη χοληστερόλη μέσω του πεπτικού συστήματος προτού μπορέσει να απορροφηθεί στην κυκλοφορία του αίματος.
Η λειτουργία των φυτικών ινών
Η πιο σημαντική λειτουργία των φυτικών ινών είναι το να δεσμεύουν νερό στο έντερο, με τη μορφή ενός τζελ. Αυτό το τζελ προλαβαίνει την υπερ-απορρόφηση του νερού από το παχύ έντερο και εξασφαλίζει ότι το περιεχόμενο κοπράνων του παχέος εντέρου είναι ογκώδες και μαλακό, και συνεπώς, το πέρασμά του μέσα από το έντερο δεν καθυστερεί. Άλλη μια σημαντική λειτουργία των ινών είναι η επίδρασή τους στο μεταβολισμό, την απορρόφηση και την επανα-απορρόφηση των οξέων της χολής και της χοληστερόλης. Οι φυτικές ίνες δεσμεύουν ή προσκολλούνται στη χοληστερόλη και στα οξέα της χολής και συνεπώς μειώνουν την απορρόφησή τους από το έντερο. Είναι τώρα αναγνωρισμένο ότι ένας μεγάλος αριθμός ασθενειών συμπεριλαμβανομένων γαστρεντερικών, μεταβολικών, καρδιαγγειακών και εκφυλιστικών ασθενειών, ανάμεσά τους κάποιοι καρκίνοι και νευρολογικές διαταραχές, προκαλούνται, τουλάχιστον εν μέρει, από μια έλλειψη φυτικών ινών. Αυτό περιγράφηκε για πρώτη φορά το 1975 στο βιβλίο των Burkitt και Trowell, Refined Carbohydrate Foods and Disease (Τρόφιμα Επεξεργασμένων Υδατανθράκων και Ασθένεια), εκδόσεις Academic Press.
Υπάρχει σχεδόν μια αντίστροφη σχέση ανάμεσα στο ποσό των φυτικών ινών που καταναλώνονται και στην επικράτηση των διάφορων ασθενειών σε διαφορετικές χώρες. Όσο υψηλότερη είναι η πρόσληψη φυτικών ινών, τόσο χαμηλότερη η επίπτωση των παραπάνω διαταραχών.
______________________________________________________
Φυτοχημικά: προστάτες της υγείας που βρίσκονται σε τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες
Οι πιο πρόσφατες ιατρικές αναφορές σε τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες δείχνουν ότι κάποια πράσινα και σκουρο-κίτρινα λαχανικά και φρούτα περιέχουν αντι-καρκινικές ουσίες που λέγονται φυτο-θρεπτικά. Μια ουσία, γνωστή σαν βήτα-καροτίνη (ένα θρεπτικό στοιχείο που το σώμα μετατρέπει σε βιταμίνη Α), βρίσκεται σε υψηλή συγκέντρωση στο σπανάκι, τα καρότα, το μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το κουνουπίδι, το λάχανο, τα πορτοκάλια, τα γκρέιπφρουτ, τα βερίκοκα και τα ροδάκινα. Αυτές οι πλούσιες σε φυτικές ίνες τροφές επίσης περιέχουν μεγάλες ποσότητας βιταμίνης C. Και οι δυο αυτές βιταμίνες μπορεί να προστατεύουν από τον καρκίνο των πνευμόνων, του οισοφάγου, του στομάχου, του παχέος εντέρου και του δέρματος.
_________________________________________________________
Πως οι φυτικές ίνες σε βοηθούν να χάσεις βάρος
Οι φυτικές ίνες έχουν τη εκπληκτική ιδιότητα να προλαμβάνουν την αποθήκευση κάποιου από το λίπος που τρως σαν σωματικό λίπος. Όταν συνδυάζεις τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες με οποιοδήποτε διαιτητικό λίπος, όπως ένα κομμάτι κέικ ή ένα χάμπουργκερ, κάθε γραμμάριο ινών παγιδεύει κάποιο από το λίπος τυλίγοντάς το σε έναν ιστό φτιαγμένο από χιλιάδες νήματα φυτικών ινών. Με το που παγιδευτεί το λίπος στον ιστό των ινών, περνάει μέσα από την πεπτική οδό προτού απορροφηθεί από την κυκλοφορία του αίματος. Οι ίνες αφαιρούν στην πραγματικότητα λίπος από το σώμα σου όπως ένα απορριμματοφόρο αφαιρεί τα σκουπίδια!
Επιπρόσθετα, τα υψηλά σε φυτικές ίνες τρόφιμα είναι ανάλογα σε μεγάλο όγκο, που ικανοποιεί το κέντρο πείνας πιο γρήγορα από ότι τα τρόφιμα χαμηλά σε φυτικές ίνες’ συνεπώς, καταναλώνονται λιγότερες θερμίδες. Τα πλούσια σε φυτικές ίνες τρόφιμα παίρνουν περισσότερο να μασηθούν και να χωνευτούν σε σχέση με τα φτωχά σε φυτικές ίνες τρόφιμα, το οποίο δίνει στο στομάχι σου χρόνο να νιώσει γεμάτο. Το να νιώθεις γεμάτος νωρίτερα οδηγεί στο να καταναλώσεις λιγότερες θερμίδες. Οι πλούσιες σε φυτικές ίνες τροφές περιέχουν επίσης λιγότερες θερμίδες για τον όγκο τους. Οι υψηλές σε φυτικές ίνες τροφές όπως τα φρούτα και τα λαχανικά, τα δημητριακά και ψωμιά ολικής αλέσεως, οι γκυκοπατάτες και τα όσπρια είναι χαμηλά σε θερμίδες λίπους και έχουν υψηλό περιεχόμενο σε νερό. Έτσι, τρως λιγότερο και το απολαμβάνεις περισσότερο.
Πηγή: Dr. Fred A. Stutman, MD